تقویت هوش های چندگانه در کارگاه های هنر و خلاقیت سرسرا
تا حدود چهل سال پیش تصور می‌شد که فقط یک نوع هوش وجود دارد. اما ارائه نظریه هوش های چندگانه توسط هوارد گاردنر در سال 1983 تصویر جدیدی از پتانسیل‌های انسانی ترسیم کرد. هوش های چندگانه به عنوان یکی از نظریه‌های مهم در زمینه روان‌شناسی شناختی، به او شهرت بین‌المللی بخشید. گاردنر برای ارائه نظریه هوش های چندگانه، برخی از مهمترین جوایز و افتخارات روان‌شناسی را دریافت کرده است. همچنین نظریه هوش های چندگانه، به عنوان یکی از نظریه‌های مهم در حوزه آموزش و پرورش شناخته شده و تأثیر بسیاری در این حوزه داشته است. بسیاری از مدارس و دانشگاه‌ها در سراسر جهان، از این نظریه برای طراحی برنامه های آموزشی و ارزیابی در جهت تقویت هوش های چندگانه استفاده می‌کنند.
نگاهی به هوش های چندگانه هوارد گاردنر
نظریه هوش چندگانه (Multiple Intelligences) هوارد گاردنر (Howard Gardner) نشان می‌دهد که چندین نوع هوش وجود دارد، نه یک هوش. گاردنر هشت نوع مختلف هوش را شناسایی کرد:
1. هوش طبیعت گرایانه
آیا توجه کرده اید که چگونه برخی افراد چقدر به راحتی هر گیاهی را پرورش می‌دهند؟ یا برخی دیگر به راحتی با حیوانات ارتباط برقرار می کنند و برخی در طبیعت احساس می‌کنند که در خانه حقیقی خود هستند. هوش طبیعت گرایانه افرادی را توصیف می کند که به دنیای طبیعی حساس هستند. آنها از بیرون بودن، پرورش و کاوش در محیط لذت می برند. افراد با هوش طبیعی بالا نسبت به تغییرات ظریف در طبیعت و محیط اطراف خود حساس هستند.
2. هوش موسیقایی
همه افراد عاشق گل و گیاه یا حیوانات نیستند. در عوض، برخی افراد به طور طبیعی به سمت موسیقی کشیده می شوند. افراد دارای هوش موسیقایی عموماً نسبت به صدا حساس‌تر هستند و اغلب صداهایی را دریافت می‌کنند که دیگران معمولاً از آن آگاه نیستند. آنها حس ریتم عالی و توانایی تشخیص لحن و زیر و بم را دارند. اغلب آنها ساز می نوازند یا به عنوان یک حرفه درگیر موسیقی هستند.
3. هوش منطقی – ریاضی
از بین همه انواع هوش، هوش منطقی – ریاضی شبیه‌ترین چیزی است که ما معمولاً به عنوان هوش عمومی یا همان آی کیو (IQ) می‌شناسیم. افراد با این نوع هوش در ریاضیات و کار با اعداد عالی هستند. آنها می توانند الگوها را به راحتی تشخیص دهند و فرآیندها را به شیوه‌ای منطقی انجام دهند. آنها مهارت های استدلالی بسیار خوبی دارند. افراد با هوش منطقی – ریاضی بالا اغلب به سوی بازی های استراتژیک و حل پازل کشیده می‌شوند.
4. هوش وجودی (معنوی یا اخلاقی)
در حالی که بسیاری از ما به طور ناخودآگاه غرق روزمرگی هستیم، افرادی که سطح هوش وجودی بالایی دارند اغلب عمیق‌تر به اتفاقات روزانه فکر می‌کنند. آنها سوالاتی مشابه این می پرسند که چرا ما اینجا هستیم؟ هدف از همه اینها چیست؟ آنها اغلب متفکرانی عمیقاً فلسفی هستند و این ظرفیت را دارند که به دنبال پاسخ برای سؤالات بزرگتر از خودشان باشند. هوش وجودی را اغلب هوش معنوی یا اخلاقی نیز می‌نامند.
5. هوش بین فردی
آیا توانایی طبیعی برای برقراری ارتباط خوب با دیگران را دارید؟ آیا در درک افراد و موقعیت های اجتماعی خوب هستید؟ اگر اینطور باشد، به احتمال زیاد شما از هوش بین فردی بالایی برخوردار هستید. افراد دارای این نوع هوش اغلب در فهم نشانه‌های کلامی و غیرکلامی و همچنین تشخیص خلق و خو و تیپ شخصیتی افراد خوب هستند. آنها به راحتی احساس همدلی می کنند. اغلب این نوع هوش را می توان در رهبران، سیاستمداران، مددکاران اجتماعی، مربیان زندگی و روانشناسان یافت.
6. هوش زبانی
هوش زبانی نوعی هوش است که بیشتر بین انسان ها مشترک است. این هوش شامل توانایی ما برای تفکر درباره واژه ها و استفاده از این کلمات برای درک خود است. افراد با هوش زبانی بالا در بیان احساسات و افکار خود در قالب کلمات بسیار خوب هستند. آنها به سمت فعالیت‌هایی مانند خواندن، نوشتن و سخنرانی در جمع کشیده می‌شوند.
7. هوش جسمانی – حرکتی
افرادی که دارای هوش جسمانی – حرکتی بالایی هستند، حس زمان‌بندی عالی و هماهنگی ذهن و بدن بالا و همچنین مهارت های حرکتی ظریف و درشت خوبی دارند. آنها می‌توانند از بدن خود برای انتقال احساسات و ایده‌ها استفاده کنند و در نتیجه اغلب نقش‌هایی در رقص، ورزش یا پزشکی بر عهده می‌گیرند. آنها از بدن خود برای حل مشکلات و خلق چیزی معنادار استفاده می‌کنند.
8. هوش درون فردی
آیا افکار، احساسات و عواطف خود را درک می‌کنید و آیا می‌توانید از این درک در زندگی روزمره خود استفاده کنید؟ اگر اینطور است، احتمالاً هوش درون فردی بالایی دارید. هوش درون فردی به درک خود و شرایط انسانی به عنوان یک کل اشاره دارد. آنها با وجود درک عمیق‌تر از احساسات خود، اغلب بسیار خجالتی هستند. فیلسوفان، رهبران معنوی، روانشناسان و نویسندگان معمولاً از هوش درون فردی بالایی برخوردارند.
9. هوش فضایی (تجسم سه بعدی)
هوش فضایی به عنوان توانایی در نظر گرفتن چیزها در سه بعد تعریف می‌شود. افراد با هوش فضایی بالا عموماً بسیار خلاق هستند و معمولاً دارای تخیل زنده، توانایی هنری بالا و استدلال فضایی عالی هستند. این افراد می‌توانند در مشاغلی مانند معماری، طراحی و نقشه‌خوانی موفق باشند.
برخی تاثیرات آموزشی هوش های چندگانه گاردنر
نظریه هوش های چندگانه گاردنر در آموزش تأثیرگذار بوده است، زیرا نشان می‌دهد که افراد دارای پتانسیل‌ها و توانایی های متفاوتی هستند و مربیان باید دستورالعمل‌ها و ارزیابی‌هایی را طراحی کنند تا با این تفاوت‌ها سازگار شوند. این رویکرد منجر به توسعه روش‌ها و راهبردهای آموزشی متفاوتی شده است که هدف آن جذب دانش‌آموزان با هوش‌های متنوع است. در ادامه به برخی از مفاهیم اصلی آموزشی این نظریه اشاره می‌کنیم.
آموزش فرد به فرد برای تقویت هوش های چندگانه
این نظریه پیشنهاد می‌کند که دانش آموزان هوش و سبک های یادگیری متفاوتی دارند و بنابراین برای تقویت هوش های چندگانه آموزش باید متناسب با نیازهای فردی باشد. معلمان باید فعالیت‌ها و ارزیابی‌هایی را طراحی کنند که به انواع هوش ها توجه داشته باشد و فرصت‌هایی را برای دانش آموزان فراهم کند تا از نقاط قوت خود استفاده کنند.
روش‌های چندگانه آموزش
نظریه گاردنر پیشنهاد می‌کند که روش‌های متعددی برای یادگیری وجود دارد، و آموزش باید روش‌های مختلفی را برای درگیر کردن دانش آموزان با هوش های چندگانه در بر گیرد. به عنوان مثال، معلمان و مربیان می‌توانند از وسایل کمک بصری برای دانش آموزان با هوش فضایی، فعالیت های عملی برای دانش آموزان با هوش جسمانی – حرکتی و بحث‌های گروهی برای دانش آموزان با هوش بین فردی استفاده کنند.
ادغام هنرها برای تقویت هوش های چندگانه
این نظریه پیشنهاد می‌کند که بیان هنری و خلاقانه می‌تواند برای توسعه هوش‌هایی مانند هوش موسیقی و فضایی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین، مدارس باید هنر را در برنامه درسی بگنجانند تا دانش آموزان را درگیر کنند و فرصت‌هایی را برای آنها فراهم کنند تا این هوش‌ها را توسعه دهند.
ارزیابی هوش های چندگانه
ارزیابی‌های سنتی اغلب بر هوش زبانی و منطقی-ریاضی تمرکز دارند، اما نظریه گاردنر پیشنهاد می‌کند که ارزیابی باید همه اشکال هوش را بسنجد. معلمان می‌توانند از انواع روش‌های ارزشیابی مانند وظایف عملکردی و نمونه کارها برای سنجش نقاط قوت دانش آموزان در هوش های مختلف استفاده کنند.
تقویت هوش های چندگانه با شناخت تنوع فرهنگی
نظریه گاردنر اذعان دارد که فرهنگ‌های مختلف بر اشکال مختلف هوش تأکید دارند. بنابراین، معلمان باید از تفاوت‌های فرهنگی آگاه باشند و مواد و فعالیت‌های فرهنگی مرتبط را در آموزش بگنجانند.
به طور کلی، نظریه هوش های چندگانه گاردنر بر اهمیت شناخت و توسعه انواع مختلف هوش در دانش آموزان تاکید دارد. با انجام این کار، مربیان می توانند محیط یادگیری فراگیرتر و جذاب‌تری ایجاد کنند و به دانش آموزان یاری رسانند تا به پتانسیل کامل خود دست یابند. ما در مقالات آینده سرسرا به هریک از هوش های چندگانه گاردنر خواهیم پرداخت.
روش تقویت هوش های چندگانه در مدرسه ایرانی هنر و خلاقیت
روش های آموزشی متعددی وجود دارد که بر اساس نظریه هوش های چندگانه هاوارد گاردنر می‌توان از آنها برای تقویت هوش های چندگانه در کودکان و نوجوانان استفاده کرد. در ادامه برخی روش‌ها را که در دوره های آموزشی مدرسه ایرانی هنر و خلاقیت جهت تقویت هوش های چندگانه کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود، توضیح می‌دهیم.
ترکیب سبک های مختلف آموزش برای تقویت هوش های چندگانه
در سراسرا از انواع سبک های تدریس برای درگیر کردن کودکان و نوجوانان با انواع مختلف هوش استفاده می‌کنیم. به عنوان مثال، از وسایل کمک بصری برای تقویت هوش فضایی، فعالیت های عملی برای پرورش هوش جسمی – حرکتی و بحث‌های گروهی برای رشد هوش بین فردی استفاده می‌کنیم.
ایجاد فرصت های بیان خلاق
در دوره های هنر و خلاقیت سرسرا، مربیان ما کودکان و نوجوانان را تشویق کنند تا از طریق فعالیت های کارگاهی مانند هنر، دست ورزی، موسیقی، نوشتن خلاق و نمایش خلاقانه خود را ابراز کنند. این فعالیت‌ها می‌تواند به رشد و تقویت هوش های چندگانه کمک کند.
استفاده از فناوری برای تقویت هوش های چندگانه
از فناوری می‌توان برای درگیر کردن دانش آموزان با انواع مختلف هوش استفاده کرد. از آنجا که کارگاه ها آموزشی و دوره های هنر و خلاقیت کودکان و نوجوانان در بستر آنلاین و به صورت مجازی برگزار می‌شود، ما سعی می‌کنیم که از امکانات تعاملی و متنوع این فناوری حداکثر بهره را در جهت تقویت هوش های چندگانه کودکان ببریم.
تشویق به همکاری و مشارکت کودکان
فعالیت‌های یادگیری مشارکتی می‌تواند به توسعه هوش بین فردی کمک کند. ما کودکان را تشویق می‌کنیم که به صورت گروهی برای حل مسائل، تکمیل پروژه‌ها و به اشتراک گذاشتن ایده‌ها تلاش کنند.
ارائه تجربیات دنیای واقعی برای بهبود هوش های چندگانه کودکان
ما در سرسرا سعی می‌کنیم که کودکان و نوجوانان از تجربه‌های دنیای واقعی بیاموزند. این روش علاوه بر تقویت بخش‌های مختلف هوش های چندگانه مثل هوش کلامی، هوش بین فردی و هوش طبیعت گرا، آنها را با مسائل و چالش‌های جهان واقعی و تلاش برای ارائه راهکارهایی برای آنها تشویق می‌کند.
تأکید بر خودتاملی و ارزیابی شخصی
ما در دوره های سرسرا کودکان و نوجوانان را تشویق می‌کنیم که در مورد یادگیری و احساسات خود تأمل کنند، که می‌تواند به رشد هوش درون فردی آنان کمک کند. سپس بیان این درونیات به رشد هوش کلامی منجر می‌شود. . در نهایت بحث و گفتگو در مورد آنها منجر به رشد هوش بین فردی کودکان می‌شود.
با سیطره هوش منطقی-ریاضی در آموزش رسمی در مدرسه، سایر هوش های چندگانه مغفول واقعع شده است. ما در مدرسه ایرانی هنر و خلاقیت، تلاش داریم با گنجاندن هوش های چندگانه در آموزش علاوه بر ایجاد جذابیت، لذت و هیجان برای کودکان و نوجوانان، تجارب و فرصت های یادگیری متنوع‌تر و شخصی‌شده‌تر را به آنان ارائه کنیم. در نهایت هدف ما این است که با شناخت و تقویت هوش های چندگانه به کودکان کمک کنیم تا استعداد، خلاقیت و مهارت های مختلف خود را توسعه دهند.
برای پیش ثبت نام در کارگاه های هنر و خلاقیت کودک و نوجوان به بخش سرسرای خلاقیت مراجعه و فرم مربوطه را تکمیل فرمایید.
منابع:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.