فرزندپروری خلاق ؛ چگونه والدین خلاق فرزندان خلاق پرورش می‌دهند؟
برای تربیت کودکانی خلاق، شاد و موفق، کدام سبک فرزندپروری را باید انتخاب کرد؟ پس از به دنیا آمدن کودک، والدین خیالات شیرینی را در مورد نوزاد در ذهن می‌پرورانند. در موارد بسیاری، این رویاها آهسته و پیوسته به انتظارات تبدیل می‌شوند و روزی این انتظارات، استعدادها و خلاقیت کودکان را نابود می‌کند. همچنین استعدادها و خلاقیت ذاتی بسیاری از کودکان، به دلیل عدم کشف و پرورش آن‌ها، در طول زندگی او خفته و پنهان باقی می‌ماند. والدین خلاق فرزندان خلاق تربیت می‌کنند و در پیش گرفتن فرزندپروری خلاق برای رشد و پرورش خلاقیت کودکان یک ضرورت حیاتی است.
هسته اصلی فرزندپروری خلاق این است که عشق را با آمیزه‌ای مناسب از همدلی، ارتباط بدون قضاوت و قاطعیت به کودکان منتقل کنیم. البته نسبت های این ترکیب رفتاری بسته به خلق و خوی هر کودک تغییر می‌کند.
این مقاله والدین را تشویق می‌کند تا خود را از رویکردهای خشن و سخت‌گیرانه رها کنند، به طور خلاقانه نیازهای فرزندپروری هر کودک را برآورده نموده و پرورش فرزندان را به فرآیندی مفرح و لذتبخش تبدیل کنند.
چرا خلاقیت برای فرزند شما مهم است؟
کودکان و بزرگسالان برای سازگاری و پیشرفت در زمآن‌های پیچیده و نامطمئن به توانایی‌های خلاقانه خود وابسته هستند. محققان بر این باورند که زندگی خلاق باعث شادی و رفاه می‌شود و ارتباط معناداری بین خلاقیت، معنا و انگیزه درونی وجود دارد.
خلاقیت با الهام و استفاده از تمام حواس بینایی، شنوایی، چشایی، لامسه و بویایی، نیرویی است که رشد انسان، نوآوری، و درک زیبایی شناختی از دنیای اطراف ما را پرورش می‌دهد.
بسیاری از افراد، خلاقیت را مختص مخترعان و نوابغ می‌دانند. اما خلاقیت محدود به افراد باهوش یا استعداد خارق‌العاده یا اختراعات بزرگ نیست. همه افراد دارای ظرفیت‌های خلاقانه‌ای هستند که قابل شکوفایی و پرورش است.
ضرورت ایجاد فضای امن و آرام در خانه
خانه جایی است که قرار است ما احساس امنیت کنیم تا خودمان باشیم. بچه‌ها هم همین حس را دارند! پس قبل از هر چیز باید طوری رفتار کنیم که کودکان در خانه احساس امنیت و آرامش کنند. اگر برای هر لکه رنگ روی دیوار یا فرش در اثر نقاشی کودک، جیغ و داد راه بیندازیم، ترس را جایگزین امنیت و آرامش می‌کنیم. با چنین رفتاری به سمت خشکاندن خلاقیت کودکان حرکت می‌کنیم.
بنابراین، تلاش، برنامه‌ریزی و عزم بیشتری می‌طلبد تا مجموعه راهکارها و مهارت‌هایی را که در ادامه اشاره می‌کنیم، به کار بگیرید. در آغاز شاید دشوار باشد اما به مرور به این حقیت پی خواهید برد که فرزندپروری مثبت و خلاق، حس و حال خوبی به شما می‌دهد و می‌تواند بسیار جذاب و لذتبخش باشد!
طرز فکر والدین خلاق، مثبت و سرگرم‌کننده است
کلمه “خلاق” برای برخی افراد جذاب و برای برخی دیگر اضطراب‌آور است. اما اشتباه نکنید، همه ما به طرق مختلف خلاق هستیم. در حالی که داشتن ذهنیت خلاق در فرزندپروری می‌تواند شامل انجام فعالیت‌های هنری با فرزندتان باشد، اما بیشتر شامل تمایل به یادگیری از اشتباهات، حذف استراتژی‌های فرزندپروری ناکارآمد، یافتن راه‌حل‌های جدید و امتحان کردن آن‌ها است.
برای پرورش خلاقیت کودکان در خانه، والدین باید فراتر از نتایج تمرکز کنند تا بفهمند خلاقیت چگونه سرچشمه می‌گیرد. آنچه از همه مهمتر است، تقویت فرآیندهای فکری و نگرش‌های ذهنی مرتبط با خلاقیت است.
والدین خلاق ذهنیتی مثبت به فرزندپروری دارند و آن را فرآیندی مفرح و لذتبخش می‌دانند. وقتی می‌گوییم فرزندپروری خلاق و مثبت، به استفاده از استراتژی‌های مؤثر و سرگرم‌کننده به جای استراتژی‌های منفی و خشک اشاره داریم.
عناصر فرزندپروری غیرخلاق با استراتژی‌های منفی، خشک و مستبدانه
این نوع فرزندپروری بر عناصر زیر استوار است:
- قوانین
- تهدیدها
- پیامدها
- قاتلان رابطه
وقتی که رابطه عاطفی والد و کودک گسسته شود، امیدی به تربیت خلاق نمی‌ماند. اصلی‌ترین قاتلان رابطه عبارتند از:
- تنبیه
- سوءاستفاده بدنی
- خشم
- فریاد زدن
- تحکم
- ایجاد شرمساری
- سرزنش کردن
- انتقاد
- پیش‌بینی شکست
- ایجاد احساس گناه
عناصر فرزندپروری خلاق با استراتژی‌های مثبت، شاد و محبت‌آمیز
فرزندپروری خلاق وقتی آغاز می‌شود که عکس عناصر و رفتارهای بالا را در پیش بگیریم که شامل موارد زیر است:
- عشق نامشروط
- اعطای آزادی مشروط (همراه با مسئولیت)
- رفتار دوستانه و محبت‌آمیز
- تشویق
- تصور مثبت از کودک
- ایجاد احساس آرامش روانی در کودکان
بنابراین، هدف فرزندپروری خلاق، یافتن قوانین و مجازات‌های مناسب نیست، بلکه داشتن یک رابطه مثبت بلندمدت با فرزندمان است. رابطه‌ای که هم شما و هم فرزندتان برای حفظ آن ارزش قائل هستید. داشتن رابطه‌ای که به اندازه کافی عمیق است تا در مقابل درگیری‌ها و چالش‌های اجتناب‌ناپذیری که بین والدین و فرزندان رخ می‌دهد، تاب بیاورد.
فرزندپروری خلاق در عمل
به کارگیری یک طرز فکر خلاقانه برای والدین چیزی نیست جز استفاده از مجموعه مهارت‌های فعلی شما، افزودن چند استراتژی دیگر و به کارگیری مداوم آن‌ها در فرآیند فرزندپروری.
به نحوه رفتار خود در محل کار یا سایر مکان‌های عمومی فکر کنید. اگر با یک همکار یا مشتری سمج سر و کار دارید، بر سر او فریاد نمی‌زنید. اگر این کار را می‌کردید، احتمالا شغل خود را از دست می‌دادید. در این شرایط، خشم یا عصبانیت خود را کنترل می‌کنید تا بتوانید راه حلی پیدا کنید که مستلزم حفظ شغلتان باشد! برای حفظ رابطه عاطفی عمیق و خلاقانه با فرزندمان نیز باید از چنین راهکارها و مهارت‌هایی استفاده کنیم.
روانشناس برجسته میهالی چیکسنت به پژوهش‌های فراوانی اشاره می‌کند که نشان می‌دهد وقتی بزرگسالان زمان و انرژی خود را به رشد کلی کودکان اختصاص می‌دهند، به آنان کمک می‌کنند استعدادهای خلاق را پرورش دهند.
والدین خلاق برای تربیت کودکان خلاق از مهارت‌ها و راهکارهای زیر استفاده می‌کنند:
- ایجاد و تقویت روابط ارزشمند
- کنترل احساسات منفی
- استفاده از کلام مثبت و مهربانانه
- کسب اطلاعات و دانش بیشتر با مطالعه و شرکت در کارگاه‌ها و دوره‌ها جهت یافتن راه‌حل‌های جدید برای چالش‌ها
- درک این موضوع که ممکن است شما مهارتی را داشته باشید که فرزند شما هنوز آن را ندارد.
- قبول مسئولیت
- ارائه بازخورد به گونه‌ای که تحقیرآمیز نباشد.
- نداشتن توقع غیرواقع‌بینانه از کودکان
- نشان دادن ثبات و قابلیت اطمینان
- رهبری فعال کودکان
چند توصیه مهم برای تربیت فرزندان خلاق
- یادگیری مستقل: تا حد امکان اجازه دهید کودکان از طریق تجربه شخصی، یاد بگیرند. این روش مؤثرتر از این است که والدین به آن‌ها بگویند چه کاری درست است یا غلط، چه کاری انجام دهند یا انجام ندهند.
- چتر حمایتی: کودک را مطمئن سازید که در مقابل اشتباهات او صبور خواهید بود. والدین خلاق چتر حمایت عاطفی خود را بر روی کودک می‌گسترانند تا کودک بدون ترس از خرابکاری و اشتباه دست به آزمون و خطا و تجربه‌های جدید بزند. بنابراین بهتر است به آن‌ها بفهمانیم که اشتباهات، راه‌هایی برای یادگیری هستند.
- فعالیت‌ها و سرگرمی‌های خلاقانه: فعالیتی را برای کودکان فراهم کنید که سرگرم‌کننده است و ذهن آن‌ها را به خود مشغول کند بدون اینکه کسل‌کننده یا رقابتی باشد. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که این فعالیت باید مورد علاقه کودک باشد اعم از نمایش، سخنرانی، رقص، موسیقی، کاردستی و غیره. کارگاه‌های هنر و خلاقیت سرسرا چنین فعالیتی را برای کودکان فراهم می‌کند.
- تجربیات همه‌جانبه: این نوع تجربیات ماجراجویی چند حسی برای کودک فراهم می‌کند. والدین همچنین می‌توانند با فعالیت‌های سرگرم‌کننده مانند نقاشی با انگشت، رویدادهای کودکان، حتی رفتن به پارک زمینه این نوع تجارب را برای کودکان فراهم کنند.
- بزرگ شدن با کودکان: هیچ پدر و مادری کامل نیست. در تربیت فرزندان باید همراه با آن‌ها یاد گرفت و بزرگ شد. پرورش کودکان را به عنوان یک تجربه یادگیری مداوم در نظر بگیرید که در آن هر روز چیز جدیدی از کودک خود یاد می‌گیرید.
توصیه‌های نهایی برای فرزندپروری خلاق
یک پیامد مهم رویکرد و روش فرزندپروری خلاق این است که زمان مثبت بیشتری را با فرزندان خود سپری می‌کنید. فعالیت‌های بیشتری را با بچه های خود انجام می‌دهید که در آن‌ها هم لذت می‌برید و هم می‌خندید و شادمانی عمیق را تجربه می‌کنید.
داشتن یک رویکرد سرگرم‌کننده و مثبت به فرزندپروری، اضطراب شما را کاهش و آرامش و شادمانی شما را افزایش می‌دهد.
به حل مسائل و چالش‌ها با مشارکت فرزندانتان فکر کنید. درباره آن‌ها بیشتر بدانید و به آن‌ها کمک کنید دیدگاه شما را درک کنند. در برابر رویکردهای جدید خود، می‌توانید راه‌حل‌هایی برای نادیده گرفتن یا پرت شدن حواس بچه ها تا زمانی که مقاومت و منفی‌بافی آن‌ها از بین برود، پیدا کنید.
ترس خود را از انتظارات و قضاوت دیگران از شیوه خلاقانه فرزندپروری خود دور کنید و به خودتان اجازه دهید که تعاملات مثبت بیشتری با فرزندتان داشته باشید. با انجام این کار، می‌توانید روش‌های جدیدی برای برقراری ارتباط بیاموزید که به شما در تمام روابطتان کمک می‌کند و به شما کمک می‌کند تا یک رابطه بلندمدت مثبت با فرزندانتان از کودکی تا بزرگسالی ایجاد کنید.
ما در سرسرا: مدرسه ایرانی هنر و خلاقیت از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی بزرگسالان و کارگاه‌های کودک و نوجوان سعی داریم به شکوفایی هنر و خلاقیت در جامعه یاری رسانیم.
منابع:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.