آموزش خیالپروانه ایگن در مدرسه ایرانی هنر و خلاقیت
رشد تخیل کودکان مهم است زیرا به آنها کمک می‌کند خلاقانه فکر کنند و مسائل را به روش های نوآورانه حل نمایند. آموزش خیالپروانه کایران ایگن (Kieran Egan) استفاده از تخیل دانش آموزان را به عنوان ابزاری کلیدی برای یادگیری و رشد پیشنهاد می‌کند. ما روش ایگن را در مدرسه ایرانی هنر و خلاقیت به کار می گیریم. به همین دلیل در این مقاله به بررسی ویژگی‌های اساسی آموزش خیالپرورانه ایگن و تاثیر آن در رشد تخیل، خلاقیت و شکوفایی استعداد کودکان و نوجوانان می‌پردازیم.
نگاهی به نظریه آموزش مبتنی بر تخیل کایران ایگن
آموزش مبتنی بر تخیل (imaginative education) یا آموزش خیالپرورانه یک رویکرد آموزشی است که توسط روانشناس شناختی کانادایی کایران ایگن توسعه یافته است. این رویکرد بر این ایده استوار است که تخیل جنبه مرکزی شناخت انسان است و نقش کلیدی در یادگیری و رشد دارد.
به عقیده ایگن، رویکرد سنتی به آموزش اغلب بیش از حد بر انتقال اطلاعات متمرکز است و نقش تخیل را در فرآیند یادگیری در نظر نمی‌گیرد. در مقابل، آموزش خیالپرورانه بر استفاده از تخیل به عنوان راهی برای درگیر کردن دانش‌آموزان و معنادارتر کردن و به یاد ماندنی‌تر کردن یادگیری تأکید می‌کند.
ابزارهای شناختی آموزش خیالپرورانه ایگن
آموزش خیالپروانه ایگن مبتنی بر یک سری مراحل یا “ابزارهای شناختی” (cognitive tools) است که با انواع مختلف استفاده از تخیل کودکان مطابقت دارد. این ابزارها عباتند از:
- تعامل حسی: شامل درگیر کردن حواس و ایجاد تجربیات حسی است که به یادگیری واضح‌تر و به یادماندنی‌تر کمک می‌کند.
- درگیری اسطوره‌ای: شامل استفاده از داستان‌ها و اسطوره‌ها برای معنا بخشیدن به مفاهیم و ایده‌های مختلف است.
- مشارکت هیجانی: شامل استفاده از احساسات و تخیل برای ایجاد حس شگفتی و کنجکاوی در مورد جهان است.
- تعامل فلسفی: شامل استفاده از تفکر انتقادی و تجزیه و تحلیل برای بررسی عمیق ایده ها و مفاهیم مختلف است.
- مشارکت طنازانه: شامل استفاده از طنز و کنایه برای به چالش کشیدن فرضیات و تشویق تفکر خلاق است.
آموزش خیالپرورانه ایگن بر اهمیت ایجاد یک محیط یادگیری جذاب، چالش‌برانگیز و معنادار تاکید می‌کند. این رویکرد آموزشی معلمان را تشویق می‌کند تا از انواع تکنیک‌ها و استراتژی‌ها برای درگیر کردن تخیلات دانش آموزان استفاده کنند و یادگیری را لذتبخش‌تر و موثرتر نمایند.
به طور کلی، آموزش مبتنی بر تخیل ایگن یک رویکرد منحصربه‌فرد و نوآورانه برای آموزش است که نقش مهم تخیل را در یادگیری و رشد کودک برجسته می‌کند. تمرکز نظریه ایگن بر درگیر کردن تخیل دانش آموزان و ایجاد یک تجربه یادگیری معنادار و به یاد ماندنی، آن را به رویکردی محبوب و موثر در بسیاری از محیط‌های آموزشی تبدیل کرده است.
مولفه‌های کلیدی آموزش خیالپرورانه ایگن
برخی از مولفه‌های کلیدی در نظریه آموزش مبتنی بر تخیل کایران ایگن عبارتند از:
- تشخیص اینکه تخیل یک توانایی اساسی است که از طریق آن آن انسان‌ها به خود و جهان معنا می‌بخشند. استفاده از تخیل، درک عمیق و یادگیری معنادار را تسهیل می‌کند.
- استفاده از داستان ها، استعاره ها و ساختارهای روایی به عنوان راهی برای آموزش مفاهیم انتزاعی و کمک به دانش آموزان در توسعه روش‌های پیچیده‌تری از تفکر. درگیر شدن با داستان ها به برانگیختن تخیل کودکان کمک می‌کند.
- ارائه مفاهیم و ایده‌ها به شیوه‌های تخیلی و شاعرانه و نه صرفاً منطقی یا عقلانی. این روش بخش‌های مختلف ذهن دانش آموزان را فعال می‌کند و یادگیری غنی‌تری را رقم می‌زند.
- تشخیص اینکه دانش آموزان «ابزارهای شناختی» یا شیوه‌های متفاوتی از تفکر دارند که در مراحل مختلف رشد می‌کنند. آموزش باید با توانایی‌های شناختی در حال رشد دانش آموزان مطابقت داشته باشد.
- فراهم کردن فرصت‌هایی برای دانش آموزان تا ایده‌ها را به روش‌های تخیلی بررسی کنند و در مورد آنها بحث کنند. مکالمات کلاسی نباید فقط بحث‌های منطقی باشد، بلکه همچنین باید شامل حدس و گمان‌های تخیلی باشد.
- ارزش‌گذاری تخیل به خاطر خودش، نه فقط به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به هدف. آموزش خیالپرورانه ایگن ظرفیتی برای شگفتی، خلاقیت و لذت بردن از یادگیری را ارائه می‌کند که برای دانش آموزان در طول زندگی آنها سودمند است.
- معلم به عنوان یک «ماما» (به مفهوم سقراطی زایاننده ایده در ذهن شاگرد) که به جای دادن اطلاعات، به دانش آموزان کمک می کند تا ایده‌هایی شخصی خود را خلق کنند. تخیل و اشتیاق خود معلم به ایده‌ها، دانش آموزان را برمی‌انگیزد.
توصیه هایی برای استفاده از آموزش مبتنی بر تخیل ایگن
در ادامه توصیه‌های عملی را برای به کار گیری رویکرد آموزشی ایگن پیشنهاد می‌کنیم:
درک ارزش و اهمیت تخیل
تخیل برای درک، مفهوم‌سازی و رشد انسان بسیار مهم است. این واقعیت به ما امکان می‌دهد تا ایده‌های انتزاعی را درک کنیم، استعاره را به کار بگیریم و تجارب دیگران را درک کنیم. به همین دلیل، پرورش قوه تخیل باید یکی از اهداف اساسی آموزش باشد.
استفاده از داستان، روایت و استعاره
داستان ها، روایات و استعاره‌ها قدرت تخیل را تحریک می‌کنند. درگیر شدن با داستان ها، راه‌های جدیدی از تفکر و درک را ایجاد می‌کند. مربیان و معلمان باید از داستان، شعر، قصه‌گویی و امثال آن برای آموزش مفاهیم در موضوعات مختلف استفاده کنند.
تدریس باید با ابزارهای شناختی دانش آموزان یا “شیوه های درک” آنان مطابقت داشته باشد.
همان طور که در بالا توضیح دادیم ایگن 5 مرحله یا ابزار شناخت را پیشنهاد می‌کند. هر یک از این مراحل با شیوه متفاوتی از آموزش هماهنگ است:
- جسمی: تمرکز بر تجربیات حسی و جسمانی. از طریق تصویرسازی، استعاره، و تجربیات تجسم یافته آموزش دهید.
- اسطوره‌ای: کودکان را بر اساس داستان ها، نمادها و کهن الگوها فکر می‌کنند. از طریق روایت، استعاره و تصویرسازی آموزش دهید.
- هیجانی: دانش آموزان از استعاره، نمادگرایی و پیچیدگی عاطفی ستایش می‌کنند. از طریق شعر، داستان، هنر و موسیقی آموزش دهید.
- فلسفی: دانش آموزان می‌توانند مفاهیم انتزاعی و استدلال منطقی را درک کنند. از طریق توضیح ایده‌های کلیدی، پیش‌فرض‌های زیر سؤال بردن و تفکر نظری تدریس کنید.
- طنازانه: دانش آموزان پیچیدگی، ابهام و پارادوکس را درک می‌کنند. آموزش از طریق کاوش در دیدگاه‌های متعدد و زیر سوال بردن روایت های اصلی.
نقش آموزش خیالپرورانه ایگن در شکوفایی استعدادهای کودکان
تئوری آموزش مبتنی بر تخیل ایگن با هدف کمک به دانش آموزان برای دستیابی به پتانسیل کامل خود از طریق بیداری و پرورش قوه تخیل است. به این ترتیب، نظریه ایگن با هدف پرورش تخیل به عنوان راهی برای بهره‌مندی دانش آموزان برای زندگی فراتر از کلاس درس است.
با توسعه قوه تخیل خلاق، امکان‌های جدیدی برای رشد و شکوفایی کودکان و نوجوانان پدیدار می‌شود که در غیر این صورت ممکن است سرکوب شده و دست نخورده باقی بمانند. آموزش خیالپرورانه ایگن به کشف پتانسیل‌ها و تحقق ظرفیت‌های کامل‌تر کودکان و نوجوانان کمک می‌کند.
آموزش مبتنی بر تخیل ایگن در سرسرا
ما در دوره های آموزشی سرسرا؛ مدرسه ایرانی هنر و خلاقیت، آموزش خیالپرورانه ایگن را به کار می‌گیریم. در حال حاضر ما دو دوره را برای شکوفایی خلاقیت کودکان برگزار می‌کنیم:
در هر یک از این دوره‌ها که به صورت فعالیت های کارگاهی دنبال می‌شود، ابزارهای شناختی کودکان متناسب با
مراحل رشد آنان بر اساس روش مبتنی بر تخیل ایگن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و پیش ثبت نام دوره‌ها به بخش سرسرای خلاقیت مراجعه یا از طریق شماره‌های ذکر شده در پایین صفحه با همکاران ما در سرسرا تماس بگیرید.
منابع:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.